ارزیابی اثر ضد دردی گالبانوم (الئوگم رزین گیاه باریجه) به وسیله تست فرمالین در موش

مقدمه و هدف: گیاه باریجه از خانواده چتریان و از گیاهان دایمی و بومی ایران و افغانستان می باشد و مانند بسیاری از گیاهان، وجود مواد فعال بیولوژیک در آن به اثبات رسیده است. از جمله وجود ترپنوئیدها و آلکالوئیدها، آلفاپینن و کاردنولیدها در آنالیز فیتوشیمیایی عصاره های مختلف این گیاه دیده شده است و بر این اساس پتانسیل آن را دارد که از نظر خواص ضد التهابی و درمانی بیشتر بررسی شود. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر ضد دردی گالبانوم (الئوگم رزین گیاه باریجه) به وسیله تست فرمالین در موش بود. مواد و روش ها: این مطالعه تجربی در بخش فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1383 انجام گردید و در آن 120 سر موش سوری نر با محدوده وزنی32 ـ 25 گرم استفاده شد که به طور تصادفی در دوازده گروه ده تایی قرار گرفتند. در گروههای باریجه با دوز 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، مرفین با دوزهای 4 و 6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و سدیم سالیسیلات با دوزهای 100 و 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، 15 دقیقه قبل از تزریق فرمالین داروی مورد نظر به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در گروههای شاهد حجمی برابر از نرمال سالین (شاهد سدیم سالیسیلات) و یا دی متیل سولفوکسید) شاهد باریجه?? (دقیقه قبل از تزریق زیر جلدی فرمالین به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در گروههای دیکلوفناک سدیم با دوزهای 5 و 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و پیروکسیکام با دوز 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، 30 دقیقه قبل از تزریق فرمالین، داروی مورد نظر به صورت داخل صفاقی تزریق گردید. بعد از دریافت داروها به مدت یک ساعت در محفظه مخصوص تست فرمالین رفتارهای حیوان دقیقاً مشاهده و ثبت می گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری آنالیز واریانس و به دنبال آن تست توکی برای مقایسه بین گروهها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین و خطای معیار نمره درد در گروه باریجه، در مرحله حاد تست فرمالین 0.05±2.28 و در مرحله مزمن 0.03±1.09 بود که این مقادیر اختلاف معنی دار با گروه کنترل که هیچ دارویی قبل از تست دریافت نکردند، داشت. نتیجه گیری: بررسی نتایج و مشاهده رفتار حیوان نشان داد که تزریق داخل صفاقی شیرابه باریجه با دوز 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، به طور معنی دار نسبت به گروه کنترل قادر به کاهش درد می باشد و با این دوز در کاهش درد حاد و مزمن تست فرمالین رفتاری مشابه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و نیز مرفین از خود نشان می دهد. همچنین باریجه در مرحله مزمن تست فرمالین به همراه دیکلوفناک یک اثر افزایشی نشان داد، بنابراین احتمالا باریجه اثرات ضد التهابی هم دارد